Σάββατο 25 Ιουνίου 2011

ΤΟ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΟ ΠΟΔΙ


Παιδικά ποδαράκια ! Ποιος δεν έχει βγάλει φωτογραφίες και δεν έχει γελάσει με αυτά τα λιλιπούτεια και αστεία ποδαράκια ? Ποιος δεν έχει εντυπωσιαστεί από το μικρό τους μέγεθος, όσο ένας αντίχειρας μας, με τα σχεδόν χάρτινα νυχάκια ? Υποθέτω όλοι μας. Περιμένουμε με αγωνία να δούμε τα μικρά μας να στέκονται όρθια και να σχηματίζουν τα πρώτα βήματα με μία τεράστια ανασφάλεια. Επιτέλους κάπου κοντά στα πρώτα τους γενέθλια περπατούν και μας γεμίζουν χαρά. Αργότερα, περίπου στο 3ο έτος, με καμάρι πλέον αλλά και ανακούφιση ξεφορτωνόμαστε το καροτσάκι από το πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου. Τώρα, από την στιγμή που το παιδί μπορεί να περπατάει και να τρέχει ακόμη και για σχετικά μεγάλες αποστάσεις όλα είναι πλέον φυσιολογικά . Η μήπως δεν είναι πάντα έτσι ?

 

● Η Φυσιολογική Αύξηση και ανάπτυξη
Λίγα είναι γνωστά σχετικά με τους παράγοντες που καθορίζουν το σχήμα, τον τύπο και το μέγεθος του ποδιού, πέρα του ότι είναι γενετικά καθορισμένα και δέχονται τροποποιήσεις κάτω από εξωτερικές επιδράσεις όπως τους αυξανόμενους μύς και το εξωτερικό περιβάλλον.
Κατά την γέννηση το πόδι εμφανίζεται με επιπεδωμένο πέλμα, λόγω του λιπώδους στρώματος που καταλαμβάνει την ποδική καμάρα, το οποίο όμως στην συνέχεια απορροφάται σταδιακά με την πρόοδο της ανάπτυξης τον 1ο χρόνο της ζωής. Οι μύς του κάτω άκρου αναπτύσσονται καθώς το βρέφος εκτελεί κινήσεις λακτίσματος, για αυτό τον λόγο δεν θα πρέπει να εμποδίζονται από στενά ενδύματα (ή φασκιώματα) και σκεπάσματα. Τον 9ο-10ο μήνα της ζωής τα βρέφη αρχίζουν να έρπουν (μπουσουλάνε) και μεταξύ 12ου και 15ου μήνα το παιδί βαδίζει για πρώτη φορά με βοήθεια , ενώ σύντομα ανεξαρτητοποιείται με την εξάσκηση.
Η διαδικασία κατά την οποία το παιδί θα υιοθετήσει την ικανότητα να στέκεται μόνο του, εξαρτάται από την νευρομυική ανάπτυξη του και δεν θα ήταν φρόνιμο να υποχρεωθεί και αναγκαστεί σε πρώιμη εκμάθηση της βάδισης , ιδιαίτερα το υπέρβαρο παιδί, καθώς θα υπερφορτίσει ανώμαλα το ανώριμο ποδαράκι του.
Το παιδικό πόδι δεν αποτελεί μικρογραφία του ποδιού του ενήλικα. Είναι σχετικά βραχύτερο και ευρύτερο, ιδιαίτερα στο πρόσθιο μέρος του καθώς το οπίσθιο (πτέρνα) είναι λιγότερο αναπτυγμένο. Ο ρυθμός ανάπτυξης παρουσιάζει διακυμάνσεις, εμφανίζεται ταχύτατος τα πρώτα 2-3 χρόνια, επιβραδύνεται τον 4ο – 5ο χρόνο και εντείνεται στην ηλικία των 6 και 7 ετών, ενώ στην συνέχεια επιβραδύνεται μέχρι την εφηβεία, όπου αιφνίδια επιταχύνεται απότομα και συνεχίζει μέχρι το τέλος αυτής της περιόδου. Καθ’όλη την διάρκεια της μακράς αυτής περιόδου το υπόδημα θα πρέπει να προσαρμόζεται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις του αυξανόμενου ποδιού και της φθοράς την οποία υφίσταται. Παράλληλα θα πρέπει να ενθαρρύνεται η βάδιση χωρίς υποδήματα σε μαλακές επιφάνειες όπως άμμο, χόρτο ή χαλιά, καθώς προάγει την εκγύμναση των μυών του πέλματος.

● Παθήσεις στο παιδικό πόδι
Τα περισσότερα παιδιά γεννιούνται με πόδια φυσιολογικά ανεπτυγμένα και καθίστανται δομικώς σταθερά και επαρκώς λειτουργικά. Ωστόσο, σε ορισμένα παιδιά εμφανίζονται γενετικές και οντολογικές ανωμαλίες πριν ή μετά την γέννηση με αποτέλεσμα παραμορφώσεις και ανικανότητα. Οι καταστάσεις αυτές ονομάζονται αναπτυξιακές ανεπάρκειες. Στην μεγάλη αυτή κατηγορία έχουμε τις συγγενείς ανωμαλίες, τις στρεβλοποδίες (π.χ. ραιβοιπποποδία, βλαισοιπποποδία, κάθετος αστράγαλος κτλ.). Συνήθως η οποιαδήποτε θεραπεία διόρθωσης αρχίζει όσο γίνεται νωρίτερα μετά την γέννηση και περιλαμβάνει χειρισμούς με γύψους ή νάρθηκες στην θέση διόρθωσης και αφού αρχίσει ή φόρτιση των μελών και εφ’όσον απαιτηθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις.
Άλλη κατηγορία αποτελούν οι αναπτυξιακές ανεπάρκειες της οστεοποίησης όπως οστεοχονδρίτιδες, (π.χ. Kohler νόσος, 2ης μετατάρσιας κεφαλής), Αποφυσίτις της πτέρνας, επιπλέον οστά καθώς και διάφορες συνοστώσεις (ενώσεις). Γενικά σε αυτή την κατηγορία συνήθως τα προβλήματα εμφανίζονται στις ηλικίες από 4-14 χρονών, ανάλογα φυσικά και με την πάθηση.
Τέλος μια τεράστια κατηγορία παθήσεων αποτελούν οι βλάβες δομής και θέσεως του ποδιού. Μιλάμε για ανωμαλίες που προκαλούν παραλλαγές της φυσιολογικής δομής και ευθυγράμμισης των οστών και των αρθρώσεων του ποδιού αλλά και του συνολικού κάτω άκρου. Η σημασία τους είναι μεγάλη καθώς επιβάλλουν με την φόρτιση ανώμαλες πιέσεις. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα ραιβά / βλαισά ισχία, η βλαίσο / ραίβογωνία (γόνατα), στροφές μακριών οστών, μυικές ανισορροπίες, ανισοσκελία. Πιο χαμηλά, στο πόδι, η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει την ραιβή / βλαισή πτέρνα, βλαισοπλατυποδία, κοιλοποδία, προσαγωγή των μεταταρσίων, δακτυλικές παραμορφώσεις κ.α.

Πλήθος λοιπόν οι παθήσεις που μπορεί να εμφανιστούν στα πόδια των μικρών μας απογόνων. Σκοπός των όσων αναφέρθηκαν δεν είναι ο εκφοβισμός για εμάς τους γονείς αλλά η αφύπνιση. Οι πλέον σοβαρές παθήσεις ανιχνεύονται από την ιατρική ομάδα του νοσοκομείου μετά την γέννηση. Κατόπιν, περίπου στο 3ο έτος της ηλικίας, ορισμένοι γονείς, παρατηρούν πανικοβλημένοι τα παιδάκια, να περπατούν με τα πόδια στραμμένα προς τα έσω ή έξω, να χτυπάνε τα γόνατα μεταξύ τους ή να ακούγεται παράξενος ήχος (πλάφιασμα) κατά το τρέξιμο. Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν συμπτώματα όπου τα παιδάκια συνήθως οδηγούν τους γονείς για αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, όπως πόνοι, ή απλά η υπερβολική κούραση. Δεν είναι όλα τα παιδάκια καλομαθημένα όταν λένε « …Μαμά πάρε με αγκαλιά γιατί κουράστηκα και δεν μπορώ να ανέβω τις σκάλες » . Ίσως να κρύβεται μια εμβιομηχανική ανωμαλία που αναγκάζει τους μύες του ποδιού να τραβούν από διαφορετικές γωνίες απ’ ότι θα έπρεπε με συνέπεια το υπερβολικό κόστος σε ενέργεια. Όμως υπάρχουν και περιπτώσεις όπου δεν έχουν βγει στην επιφάνεια διάφορα συμπτώματα, και εδώ έγκειται στην παρατηρητικότητα ή ανησυχία του εκάστοτε γονέα. Όταν λοιπόν παρατηρηθεί κάτι το …παράξενο κατά την βάδιση, μία ερώτηση στον παιδίατρο και κατ’ επέκταση μία επίσκεψη στον ορθοπεδικό κρίνεται απαραίτητη. Ας δώσουμε λίγη περισσότερη προσοχή στην αγορά του σωστού νούμερου παπουτσιού, ενώ το μέτρημα του ποδιού όταν αυτό φορτίζεται θεωρείται απαραίτητο. Τα υποδήματα πολλές φορές είναι σαν τα λάστιχα του αυτοκινήτου, όπου μπορεί κάποιος να καταλάβει από τις φθορές, ορισμένα προβλήματα πού μπορεί να υπάρχουν.



● Η συντηρητική αντιμετώπιση προβλημάτων του άκρου ποδός.
Με τον όρο συντηρητική αντιμετώπιση εννοούμε την κατασκευή ειδικών ένθετων πελμάτων (ορθωτικά), ειδικούς νάρθηκες από σιλικόνη σε περιπτώσεις προβλημάτων που αφορούν τα δάκτυλα, κινησιοθεραπεία κτλ. Υπάρχουν αρκετές μελέτες που υποστηρίζουν ότι τα ειδικά ένθετα πέλματα διορθώνουν πολλές εμβιομηχανικές ανωμαλίες σε σχέση με άλλα παιδιά που δεν τυγχάνουν τέτοιας αντιμετώπισης. Σε πολλούς επαγγελματίες υγείας υπάρχει η λογική του … «αφήστε το και θα διορθωθεί από μόνο του με τον καιρό». Πράγματι, αρκετές από τις παραπάνω παθήσεις διορθώνουν ή έχουν την τάση διόρθωσης με τα χρόνια, σε σημαντικό ποσοστό. Όμως η ερώτηση του γράφοντος είναι η εξής « Το δικό μου το παιδί, σε ποιο ποσοστό ανήκει ?. Γιατί να περιμένω να δώ τι θα γίνει ?» Η υψηλή επίπτωση και η φυσική ιστορία περιπτώσεων όπως βλαισοπλατυποδία, βλαισός μεγάλος δάκτυλος (κότσι), γαμψοδακτυλία κ.α στους ενήλικες, επιβεβαιώνουν την σπουδαιότητα των πρώιμων προληπτικών και επανορθωτικών μεθόδων και μέτρων.
Συμπληρωματικά, ενώ συνήθως χωρίζεται το πόδι σε πρόσθιο, μέσο και οπίσθιο τμήμα, περισσότερο για σκοπούς κατανομής των παθήσεων – δυσλειτουργιών, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε οτι το ένα τμήμα αλληλεπιδρά με το άλλο. Ετσι λοιπόν αν για παράδειγμα έχουμε μια πάθηση στο οπίσθιο τμήμα (πτέρνα) όπως βλαισότητα, τότε αυτή θα έχει και επιδράσεις – επιπτώσεις και στην ποδική καμάρα, το πόδι στο σύνολο του θα γίνει υπερκινητικό και στην συνέχεια θα υπάρξουν προβλήματα και στα δάκτυλα. Φυσικά, η αλληλοεπίδραση αυτή, δεν σταματάει μόνο στο πόδι απο την στιγμή που όλα είναι μια κινητική αλυσίδα. Στο ίδιο παράδειγμα της βλαισής πτέρνας, θα έχουμε και έσω στροφή του γόνατος που μπορεί να προκαλέσει πόνους στην έσω μεριά του γόνατος ή / και στην έξω μεριά του ισχίου.
Σε περιπτώσεις όπως οι συνοστεώσεις του ταρσού και η κοιλοποδία, που κατά κοινή ομολογία οδηγούνται μονόδρομα στην χειρουργική επέμβαση, η συντηρητική αγωγή ελαχιστοποιεί την εμφάνιση δευτερογενών βλαβών κατά την προεγχειρητική περίοδο, την οποία και παρατείνει. Η μετεγχειρητική φροντίδα ορισμένων παθήσεων περιλαμβάνει συχνά ποδολογική επίβλεψη και θεραπεία, για υπολειμματικές βλάβες και ενοχλήσεις.
Συνοπτικά, η συντηρητική αγωγή έχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στο φάσμα της αντιμετώπισης του προβλήματος του ποδιού στον τομέα :
1. Της πρόληψης ή θεραπείας των δακτυλικών παραμορφώσεων και των συνοδών βλαβών τους (νύχια, κάλοι)
2. Της θεραπείας ή αντιρρόπησης των συνήθων ανωμαλιών δομής και θέσης
3. Της μακροχρόνιας παρακολούθησης, της προεγχειρητικής και μετεγχειρητικής φροντίδας των περιπτώσεων που απαιτούν χειρουργική αποκατάσταση.

Σήμερα, με την κλινική εξέταση αλλά και με την βοήθεια μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας όπως ο πελματογράφος, μπορούμε να αναλύσουμε τον τρόπο βάδισης του εκάστοτε παιδιού.
Με την κατάλληλη ενημέρωση του γονέα αλλά και με την αληθινή συνεργασία πολλών επαγγελματιών υγείας, όπως, ορθοπεδικούς – παιδιάτρους – ποδολόγους – φυσιοθεραπευτές κ.α. με κεντρικό πυρήνα το ίδιο το παιδί, πολλά απο τα παραπάνω εμβιομηχανικά προβλήματα μπορούν να αντιμετωπισθούν, με αποτέλεσμα την καλύτερη (ορθή) βάδιση του παιδιού και την καλύτερη συνεπώς ψυχολογία. 


ΠΗΓΗ:http://www.iatrorama.gr 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου